Almelo GezinsreconstructiesHendricus Joannis Jansen1
M, #2287, * c 1750, + 30 dec 1829
| Vader | Emanuel Izaak2 * c 1720, + n 1789 |
| Moeder | Berendina Hars * z 1725 |
Hendricus Joannis Jansen was geboren c 1750 in Almelo.2,8 Hij trouwde (RK) met Engelina Keler , dochter van Jan Hendrik Wanschers en Janna van de Weer, op 1 juni 1789 in Almelo4,1 (otr. (NH) 14 mei 1789, Almelo.)2 Zij waren (NH) getrouwd op 1 juni 1789 in Almelo.2,9,8 Hij overleed op 30 dec 1829 op Oude Einde (wijk 2), huis #101 in Stad Almelo (Getuigen: Wolter Hagedoorn en Johannes Arnoldus Boosveld.)8
Andere informatie:
Hij was slagter.9,8 Hij was een bekeerling van het Joodse Geloof.4,5
De ouders van Sara en Izaak worden vermeld bij hun overlijden, Hendricus Joannis's vader bij zijn huwelijk. Hendricus Joannis geeft verscheidene kinderen een naam met een B, die zouden naar Bernardina genoemd kunnen zijn.
Volkstellingen:
1795 Stad Almelo volkstelling: Gezin van Hendrikkes Jansen (3e kwartier). Gezin bestaat uit 5 personen. Hij is een slager. Engele Wanschers geeft de informatie.10
Andere informatie:
Hij was slagter.9,8 Hij was een bekeerling van het Joodse Geloof.4,5
De ouders van Sara en Izaak worden vermeld bij hun overlijden, Hendricus Joannis's vader bij zijn huwelijk. Hendricus Joannis geeft verscheidene kinderen een naam met een B, die zouden naar Bernardina genoemd kunnen zijn.
VERBANNEN.
In het jaar 1789 zal er wel het een en ander binnen het Gericht en de Stad Almelo zijn geroddeld over de verhouding van Hars Emanuel en Engelina Wanschers. In de Stad werd Engelina ook wel "Engele uit de Kelder" genoemd. Hars was niet alleen 19 jaar ouder dan Engelina, maar behoorde ook nog tot het Joods geloof, terwijl Engelina Rooms-Katholiek was. En er werd beweerd dat de twee kinderen die Engelina had, verwekt zouden zijn door Hars. De gehele Joodse gemeenschap raakte er natuurlijk niet over uitgepraat. Hars werd door zijn vader Emanuel Izak op het matje geroepen en ondanks dat hij 40 jaar oud was, gaf zijn vader hem de opdracht Engele en de kinderen te verlaten. Hars weigerde dit pertinent en dreigde zelfs om zich Rooms-Katholiek te laten dopen en met Engelina te gaan trouwen. Door de Joodse gemeenschap, onder aanvoering van schoonbroer Ruben Wolf, werd de oude Emanuel Izak opgestookt om deze ongehoorzaamheid van zijn zoon niet over zijn kant te laten gaan en een rekest in te dienen bij de Vrouwe van Almelo.
13 maart 1789. "Rekest van Emanuel Izak wonende te Stad Almelo, om zijn zoon Hars Emanuel uit de Heerlijkheid te verbannen, als deze zijn ouders ongehoorzaam blijft en de buitenecht verwekte kinderen niet verlaat. Een van de kinderen zou geboren zijn in de Stad, het andere in het Landgericht. Intussen zou zijn zoon samenwonen met de moeder van het laatste kind, onder voorwendsel te willen trouwen en van geloof te willen veranderen, wat de vader niet kan aannemen. Na beraad, gelast de Vrouwe van Almelo, Hars onmiddelijk alle omgang met deze vrouw te onthouden".
Toen Hars dit werd aangezegd begaf hij zich met spoed naar het klooster te Frenswegen nabij Nordhorn en liet zich dopen. Hars dacht dat daarmee de moeilijkheden waren opgelost en diende ook een rekest in bij de Vrouwe van Almelo.
6 april 1789. "Rekest van Hars Emanuel, nu genaamd Hendrikus Jansen, die ontkent het in het vorige rekest genoemde eerste kind te hebben verwekt, wat hij naar zijn eigen zeggen kon aantonen, maar erkent de vader te zijn van het tweede kind, verwekt bij Engele Jans uit den Kelder en met haar samen te wonen. Hij is intussen van Religie veranderd en heeft zich te Frenswegen laten dopen en aldaar de christelijke naam van Hendrikus Jansen gekregen. Nu wil hij trouwen met Engelina om haar ontering te laten vervallen. Hij verzoekt toestemming voor het huwelijk alsmede toestemming om binnen de Stad te mogen wonen. Door de Vrouwe van Almelo wordt beslist dat hij voor een legaal huwewlijk geen toestemming nodig heeft. Maar de toestemming om zich binnen de Heerlijkheid te begeven wordt geweigerd".
Hars, nu Hendrikus Jansen, verlaat de Heerlijkheid, zijn aanstaande schoonvader zal er zorg voor dragen dat er een trouwinschrijving plaatsvindt bij de predikant te Almelo, deze weigerde dit echter. Hendrikus dient een hernieuwd rekest in.
12 mei 1789. "Rekest van Hars waarin hij verzoekt de predikant te gelasten zijn huwelijksinschrijving te doen. Hars woont nog steeds buiten de Heerlijkheid, zodat enkele goede mannen, waaronder zijn aanstaande schoonvader, om de inschrijving hadden verzocht. Hierop wordt Hars toegestaan om zich, uitsluitend voor de huwelijksplechtigheden, binnen de Heerlijkheid te begeven".
Uit het trouwboek van de Hervormde Gemeente van Almelo blijkt dan ook dat op 14 mei is ondertrouwd en op 1 juni 1789 is getrouwd; Hendrik Jansen, zoon van Emanuel Isaak, JM uit Almelo, met Engele Wanscher, dochter van Jan Hendrik Wanscher, JD in de Heerlijkheid. Hierna moest het huwelijk nog Rooms-Katholiek worden ingezegend, wat de volgende inschrijving in het trouwboek van de statie Almelo uit 1789 opleverde: "die prima junij matrimonio legitime juncti Henricus Jo.es Jozehus Jansen, CONVERSUS EX JUDAISMO et Engelina Kelder, testibus ado dorino pastore Lamerink et Maria ten Veldhuis".
Op 2 juli dient Hendrikus (Hars) nogmaals een rekest in.
2 juli 1789. "Rekest van Hendrikus Jansen, die verzoekt om weer in de Heerlijkheid Almelo te worden toegelaten, specialijk de inwoning in de Kelder, nu alle reden voor de droevige en ruinerende vervolging zijn vervallen. Het verzoek wordt door de Vrouwe van Almelo afgewezen en hij moet zich zo spoedig mogelijk uit de Heerlijkheid verwijderen".
Maar Hendrikus geeft het niet op, hij wil bij zijn gezin zijn.
20 juli 1789. "Rekest van Hendrikus Jansen, waarin hij stelt als inboorling en inwoner van de Heerlijkheid Almelo volgens het landrecht pas verbannen kan worden als hij een misdaad heeft begaan. Hij zegt dat de beschuldigingen door zijn vader en schoonbroer en de rest van de Joodse natie slechts waren geuit omdat hij het Joodse geloof afvallig is geworden. Als hij van een misdaad wordt beschuldigd wil hij zich in een eerlijk proces kunnen verdedigen".
Het rekest wordt nadrukkelijk voor de laatste maal afgewezen en als hij zich niet onmiddelijk uit de Heerlijkheid verwijderd, zullen er maatregelen worden genomen. Als bijlage was er een paspoort bijgevoegd voor Hars Manuel, afgegeven 4 juni 1782 door Johan R.B.R. Graaf van Rechteren. In deze pas verklaard hij dat Hars Manuel, geboortig uit en inwoner van Almelo is, van onbesproken gedrag en wandel is, zodat hij zijn koopmanschappen zowel in Munsterland als in de omringende plaatsen kan verrichten. Op 15 juli 1789 kwam ere nog een rechtgeleerd advies van A.Berendsen te Berghorst, waarin de Vrouwe van Almelo in het gelijk werd gesteld: "daar elke Jood slechts met haar toestemming binnen de Heerlijkheid mag wonen. En dat hem dat recht, nu hij er niet meer woont, zeker kan worden ontzegd". Dit advies is mede bekrachtigd door W.Klopman te Almelo op 24 september 1789.
Toen in 1795 de Bataafse Republiek ontstond ging er in Almelo een andere wind waaien. Vanaf 1796 konden de Joden in Almelo ook burger der Stad worden. Uit het Burgerboek van Almelo blijkt dan ook dat op 20 februari 1797 vader Emanuel Isak, geboortig van Raalte en Hendrikus Jansen, geboortig van Almelo, beiden het Burgerschap van Almelo verkregen. Hendrikus was dus weer tot Almelo toegelaten, mogelijk was hij er al geruime tijd. Hij had in ieder geval kontakt met zijn vrouw, dit blijkt duidelijk uit de geboorte van zijn kinderen.
Tot op heden (1988) wonen er in Almelo nog steeds personen met de naam JANSEN, die van Hars Emanuel en van Engelina Wanschers afstammen.
(door A.F. de Jongeburcht.)3
In het jaar 1789 zal er wel het een en ander binnen het Gericht en de Stad Almelo zijn geroddeld over de verhouding van Hars Emanuel en Engelina Wanschers. In de Stad werd Engelina ook wel "Engele uit de Kelder" genoemd. Hars was niet alleen 19 jaar ouder dan Engelina, maar behoorde ook nog tot het Joods geloof, terwijl Engelina Rooms-Katholiek was. En er werd beweerd dat de twee kinderen die Engelina had, verwekt zouden zijn door Hars. De gehele Joodse gemeenschap raakte er natuurlijk niet over uitgepraat. Hars werd door zijn vader Emanuel Izak op het matje geroepen en ondanks dat hij 40 jaar oud was, gaf zijn vader hem de opdracht Engele en de kinderen te verlaten. Hars weigerde dit pertinent en dreigde zelfs om zich Rooms-Katholiek te laten dopen en met Engelina te gaan trouwen. Door de Joodse gemeenschap, onder aanvoering van schoonbroer Ruben Wolf, werd de oude Emanuel Izak opgestookt om deze ongehoorzaamheid van zijn zoon niet over zijn kant te laten gaan en een rekest in te dienen bij de Vrouwe van Almelo.
13 maart 1789. "Rekest van Emanuel Izak wonende te Stad Almelo, om zijn zoon Hars Emanuel uit de Heerlijkheid te verbannen, als deze zijn ouders ongehoorzaam blijft en de buitenecht verwekte kinderen niet verlaat. Een van de kinderen zou geboren zijn in de Stad, het andere in het Landgericht. Intussen zou zijn zoon samenwonen met de moeder van het laatste kind, onder voorwendsel te willen trouwen en van geloof te willen veranderen, wat de vader niet kan aannemen. Na beraad, gelast de Vrouwe van Almelo, Hars onmiddelijk alle omgang met deze vrouw te onthouden".
Toen Hars dit werd aangezegd begaf hij zich met spoed naar het klooster te Frenswegen nabij Nordhorn en liet zich dopen. Hars dacht dat daarmee de moeilijkheden waren opgelost en diende ook een rekest in bij de Vrouwe van Almelo.
6 april 1789. "Rekest van Hars Emanuel, nu genaamd Hendrikus Jansen, die ontkent het in het vorige rekest genoemde eerste kind te hebben verwekt, wat hij naar zijn eigen zeggen kon aantonen, maar erkent de vader te zijn van het tweede kind, verwekt bij Engele Jans uit den Kelder en met haar samen te wonen. Hij is intussen van Religie veranderd en heeft zich te Frenswegen laten dopen en aldaar de christelijke naam van Hendrikus Jansen gekregen. Nu wil hij trouwen met Engelina om haar ontering te laten vervallen. Hij verzoekt toestemming voor het huwelijk alsmede toestemming om binnen de Stad te mogen wonen. Door de Vrouwe van Almelo wordt beslist dat hij voor een legaal huwewlijk geen toestemming nodig heeft. Maar de toestemming om zich binnen de Heerlijkheid te begeven wordt geweigerd".
Hars, nu Hendrikus Jansen, verlaat de Heerlijkheid, zijn aanstaande schoonvader zal er zorg voor dragen dat er een trouwinschrijving plaatsvindt bij de predikant te Almelo, deze weigerde dit echter. Hendrikus dient een hernieuwd rekest in.
12 mei 1789. "Rekest van Hars waarin hij verzoekt de predikant te gelasten zijn huwelijksinschrijving te doen. Hars woont nog steeds buiten de Heerlijkheid, zodat enkele goede mannen, waaronder zijn aanstaande schoonvader, om de inschrijving hadden verzocht. Hierop wordt Hars toegestaan om zich, uitsluitend voor de huwelijksplechtigheden, binnen de Heerlijkheid te begeven".
Uit het trouwboek van de Hervormde Gemeente van Almelo blijkt dan ook dat op 14 mei is ondertrouwd en op 1 juni 1789 is getrouwd; Hendrik Jansen, zoon van Emanuel Isaak, JM uit Almelo, met Engele Wanscher, dochter van Jan Hendrik Wanscher, JD in de Heerlijkheid. Hierna moest het huwelijk nog Rooms-Katholiek worden ingezegend, wat de volgende inschrijving in het trouwboek van de statie Almelo uit 1789 opleverde: "die prima junij matrimonio legitime juncti Henricus Jo.es Jozehus Jansen, CONVERSUS EX JUDAISMO et Engelina Kelder, testibus ado dorino pastore Lamerink et Maria ten Veldhuis".
Op 2 juli dient Hendrikus (Hars) nogmaals een rekest in.
2 juli 1789. "Rekest van Hendrikus Jansen, die verzoekt om weer in de Heerlijkheid Almelo te worden toegelaten, specialijk de inwoning in de Kelder, nu alle reden voor de droevige en ruinerende vervolging zijn vervallen. Het verzoek wordt door de Vrouwe van Almelo afgewezen en hij moet zich zo spoedig mogelijk uit de Heerlijkheid verwijderen".
Maar Hendrikus geeft het niet op, hij wil bij zijn gezin zijn.
20 juli 1789. "Rekest van Hendrikus Jansen, waarin hij stelt als inboorling en inwoner van de Heerlijkheid Almelo volgens het landrecht pas verbannen kan worden als hij een misdaad heeft begaan. Hij zegt dat de beschuldigingen door zijn vader en schoonbroer en de rest van de Joodse natie slechts waren geuit omdat hij het Joodse geloof afvallig is geworden. Als hij van een misdaad wordt beschuldigd wil hij zich in een eerlijk proces kunnen verdedigen".
Het rekest wordt nadrukkelijk voor de laatste maal afgewezen en als hij zich niet onmiddelijk uit de Heerlijkheid verwijderd, zullen er maatregelen worden genomen. Als bijlage was er een paspoort bijgevoegd voor Hars Manuel, afgegeven 4 juni 1782 door Johan R.B.R. Graaf van Rechteren. In deze pas verklaard hij dat Hars Manuel, geboortig uit en inwoner van Almelo is, van onbesproken gedrag en wandel is, zodat hij zijn koopmanschappen zowel in Munsterland als in de omringende plaatsen kan verrichten. Op 15 juli 1789 kwam ere nog een rechtgeleerd advies van A.Berendsen te Berghorst, waarin de Vrouwe van Almelo in het gelijk werd gesteld: "daar elke Jood slechts met haar toestemming binnen de Heerlijkheid mag wonen. En dat hem dat recht, nu hij er niet meer woont, zeker kan worden ontzegd". Dit advies is mede bekrachtigd door W.Klopman te Almelo op 24 september 1789.
Toen in 1795 de Bataafse Republiek ontstond ging er in Almelo een andere wind waaien. Vanaf 1796 konden de Joden in Almelo ook burger der Stad worden. Uit het Burgerboek van Almelo blijkt dan ook dat op 20 februari 1797 vader Emanuel Isak, geboortig van Raalte en Hendrikus Jansen, geboortig van Almelo, beiden het Burgerschap van Almelo verkregen. Hendrikus was dus weer tot Almelo toegelaten, mogelijk was hij er al geruime tijd. Hij had in ieder geval kontakt met zijn vrouw, dit blijkt duidelijk uit de geboorte van zijn kinderen.
Tot op heden (1988) wonen er in Almelo nog steeds personen met de naam JANSEN, die van Hars Emanuel en van Engelina Wanschers afstammen.
(door A.F. de Jongeburcht.)3
Volkstellingen:
1795 Stad Almelo volkstelling: Gezin van Hendrikkes Jansen (3e kwartier). Gezin bestaat uit 5 personen. Hij is een slager. Engele Wanschers geeft de informatie.10
Familie | Engele Wanschers * 23 maart 1767, + 27 juli 1849 |
| Kinderen |
|
Bronvermelding(en)
- [S488] BS Gemeente Almelo, Marriages : 1814 #3. Bernardus Jansen en Geertruit te Wierik, 19 Jan 1814.
- [S10] DTB NH Almelo, Huwelijken/Marriages : Hendrik Jansen en Engele Wanscher, 14 May 1789.
- [S559] Tom Letteboer en Jan Harzevoort, Aug 2010.
- [S5] DTB RK Almelo, Huwelijken/Marriages : Henricus Joes Josephus Jansen en Engelina Keler, 1 Jun 1789.
- [S6] DTB RK Almelo, Dopen/Baptisms : Theresia, filia Henrici Jois Josephi Jansen et Engelina Keler, 28 Jul 1790.
- [S6] DTB RK Almelo, Dopen/Baptisms : Gerardus, filius Joannis et Angliae Jansen, 2 Jun 1796.
- [S1] BS Stad Almelo, Marriages : 1824 #10. Gerardus Jansen en Johanna Oude Elberink, 4 Jun 1824.
- [S28] BS Stad Almelo, Overlijden/Deaths : 1829 #62. Hendrikus Jansen, 30 Dec 1829.
- [S1] BS Stad Almelo, Marriages : 1818 #8. Gerardus Maurik en Maria Veronica Janssen, 21 May 1818.
- [S19] Volkstelling Twente 1795: Stad Almelo. 3e kwartier, pg. 23.
- [S11] Stad Almelo, Marriages : Johannes Franciscus Bartman en Maria Theresia Janssen, 30 Aug 1810.
- [S6] DTB RK Almelo, Dopen/Baptisms : Bernardus, filius Henrici Joannis Josephi Jansen et Engelina Keler, 14 Aug 1792.
- [S6] DTB RK Almelo, Dopen/Baptisms : Bernardus et Barbara, gemini filii Henrici Jois Jansen et Engelina Kelder, 6 Jul 1793.
- [S28] BS Stad Almelo, Overlijden/Deaths : 1870 #69. Bernardus Jansen, 19 Jun 1870.
- [S20] BS Stad Almelo, Births : 1818 #25. Johanna Antonia Jansen, 13 Jun 1818.
- [S6] DTB RK Almelo, Dopen/Baptisms : Maria Veronica, filia Henrici et Angliae Jansen, 5 May 1799.